سه رآکتور ایران به 190 هزار سو نیاز دارد/و گفنتی ها در باره سو های زبان پارسی

آلماتی. 10 جولای 2014 میلادی برابر با 19 تیرماه 1393 هجری خورشیدی. ایرتاگ – خبرگزاری تلگراف ایران. مطلوبه شاه علی. اظهار نظر تخصصی علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در مورد نیار کشور به 190 هزار سو، شاید در کشورهای مختلف جهان واکنش گوناگون در پی داشته باشد. و این در حالیست که مذاکرات دور ششم و نهایی ایران و گروه 1+5 در شهر وین ادامه دارد و به گفته اخیر دکترجواد ظریف، وزیر امور خارجه و رئیس گروه مذاکره کننده ایران با شش کشور ابر قدرت جهان، هرجند روند گفت وگوها پیش می رود،ولی تا کنون به موفقیت نرسیده.
ما مانند میلیون ها انسان که نسبت به سرنوشت ایران و زبان فارسی و جهان و جهانیان بی تفاوت نبوده و نیستند، امید فراوانی به خداوند پاک و درایت مردان بزرگ ایران و جهان داریم، تا با طرف ها به توافق برسند و تحریم ها و ایران و ایران ستیزی ها پایان یابد. و همین طور در حالی که چشم به  وین دوخته ایم  و گوش را برای شنیدن تنها و تنها پیام و  نویدی خوش آماده می داریم، منتظر می مانیم: همچو مادرانی که بعد از گسیل فرزندانشان به میدان های نبرد و پیکار، به گفته گذشتگان راه می پایند.
در این میان، اندیشه های بسیار ذهن و عقلم را فرا می گیرند و بالاخره بر می گردم به اظهارات علی اکبر صالحی، که گفت ایران به 190 هزار سو نیاز دارد.
راستش، نخست متوجه نشدم که سو چیست و فکر کردم که شاید خبرنگار در نقل قول از گفته های آقای صالحی، از واژه ناب فارسی سو به معنای سمت یا طرف استفاده نادرست کرده باشد. زمانیکه متن کامل مطلب را خواندم، به صراحت درک کردم که ایران با این رشد و توسعه و پیشرفت و دستاورد های بی شمار وکم نظیر در زمینه های مختلف، زبان مادری مرا نیز که در بیرون از سرزمین کنونی ایران، اتفاقاً در میهن تأریخی خودم زاده و پرورده شده ام، بسیار و بسیار غنی کرده است و غناوت بخشیده است. (باید همه خوب بدانند: ایران تنها به غنی سازی اورانیوم مشغول نیست).
حال اگر نمی دانید، که معنی سو چیست، می خواهید زودتر بدانید که این واژه چه معنایی دارد و اگر می دانید، بر سر من فریاد خواهید کرد که این یک واژه علمی انگلیسی است و از استفاده آن فارسی چه غناوتی به دست آورده؟ و خواهید گفت، این در حالیست که فرهنگستان زبان و ادب پارسی در تلاش جایگزینی واژه های بیگانه رایج در زبانمان به واژه های ناب پارسی است و از ورود یک واژه خارجی به ذخایر لغات زبان مادری چرا دلخوش باشیم؟
خواهش می کنم یک لحظه به درون مایه مسئله بنگرید: ایران -  یکی از کشورها ی پیشرفته خاور میانه و قاره آسیا، به تدریج به یکی از کشورهای پیشرفته جهان مبدل می شود و گذشته از دستیابی به نیروی برق آبی و بادی و خورشیدی... به تولید انرژی اتمی دست یافته است. و روند این همه پیشرفت های بزرگ فنی، فن آوری، علمی و تخصصی در زمینه های گوناگون، ایجاب می کند که زبان نیز  در انجام وظیفه اصلی و اولیه خود" نامگذاری و اصطلاح سازی" با سرعت پیشرفت کرده و یا دستکم همگام با علوم دیگر باشد.
در چند قرن اخیر زبان فارسی تا گوشه و کنار پهنای تسلطش نسبت به سرعت پیشرفت جوامع، پیشگامتر بوده است و این یک دلیل پذیرفته شدن آن به عنوان یکی از پنج زبان کلاسیک دنیا از سوی دانشمندان سرشناس جهان در قرن بیستم گردید. ولی در چند دهه اخیر، به ویژه بعد از آنکه ایران به دلایل معلوم سیاسی مورد تحریم های فراوان قرار گرفت و تا حدی در انزوا ماند، قلمرو بزرگ زبان فارسی بیش از پیش محدودتر گردید، انگار ستم و بلایایی که ایران زمین در قرن های 19 و 20 با از دست دادن پاره های زیبای قلمروش تحمل کرده بود، به شکلی دیگر دوباره بر سر این کهن دیار آمد. باخت ها و شکست ها بسیار بودند، ولی این خاک پرگوهر اعجاز آفرید و می توان گفت خودجوشانه پیش رفت.
حالا خواهید گفت عنوان مطلب و رئیس انرژی اتمی چه ربطی به زبان دارد و بالاخره کار و شغل آقای صالحی واژه کاوی و واژه یابی نیست. درست می گویید، ولی ببینید علی اکبر صالحی امروز به واژه سو چه شرح حرفه ای داد:
سو واحد اندازه گیری است مانند ساعت که واحد اندازه گیری زمان و متر که واحد اندازه گیری طول است، سو نیز واحد اندازه گیری توان جداسازی ماشین‌های سانتریفیوژ است. سو مخفف عبارات انگلیسی
Separative Work Unit
به معنای واحد کار جداسازی اورانیوم سبک از اورانیوم سنگین است و ما در یک نگاه تخصصی و فنی باید نیازمان را بر اساس این واحد تعیین و بیان کنیم. بر اساس نگاه تخصصی، صحبت از تعداد سانتریفیوژها، صحبت دقیقی  نیست بلکه باید از عبارت سو برای بیان نیاز کشور به غنی سازی استفاده کنیم.
نیازی که اعلام شده یعنی 190 هزار سو، در حقیقت پس از یک فاصله زمانی نه چندان طولانی، ظرفیت مورد نیاز غنی‌سازی کشورمان برای تأمین سوخت سالیانه رآکتورهای موجود است که یکی از آنها رآکتور بوشهر و دیگری رآکتور تحقیقاتی تهران و سومی رآکتور آب سنگین اراک است.

گذشته از حواشی راه کارجویی ها، عملکردها، دست آوردها و بالاخره پیشرفت ها...ی دیگر، یک "سو"ی دیگر به ایران و زبان پارسی راه یافت و می خواهیم که این واژه همنام با سوی خودمان، بیانگر راه سبز و خرم ایران و توافق های مردان وی با سیاستمداران جهان و نجات از تحریم های درازمدت بود و راه ایران را به سوی جهان و راه حهان را به سوی ایران باز کند، مانند نخستین شاه راه باستانی چندهزارکیلومتری که در تاریخ تمدن جهانی برای اولین بار مهندسان ایرانی میان ایران و مصر، دو ابرقدرت مهم زمان طرح ریزی و احداث کرده بودند.
شب از نیمه گذشت و به پایان سحر رمضان شریف چند ساعت دیگر مانده و به یادم می رسد که باید حتماً حداقل دو-سه ساعت بخوابم. ولی یک سایت روسی را باز می کنم و عناوین مطالب به قولی، چشم می دوانم و این گزارش مرا به خود جلب می کند: پژوهشگر ایرانی محمد حسین دوخانی کولری اختراع کرده که بدون آب و گاز کار می کند.