دکتر زبیده شادکام: کمبود متخصصان و پژوهشگران ایرانی و ایرانشناسان بطور آشکار حس می شود
آلماتی.دوشنبه، 15 دسامبر 2014 میلادی برابر با 26 آذر 1393 هجری خورشیدی. ایرتاگ-خبرگزاری تلگراف ایران. در دانشگاه الفارابی آلماتی درجمهوری قزاقستان بیش از 25 سال می شود که دانشکده شرقشناسی یا خاورشناسی از مهم ترین نهاد های عالی آموزش و پرورش متخصصان ایرانشناس و سایر کشورهای شرق و آسیا، به شمار می رود. مطلوبه شاه علی، سردبیر بخش فارسی خبرگزاری بین المللی تلگراف قزاقستان با دیدگاه دکتر زبیده شادکام، استاد این دانشکده، در مورد فعالیت ها و مشکلات مربوط به تدریس علوم ایرانشناسی، آشنا شد.
دانشکده شرقشناسی دانشگاه الفارابی در آلماتی بیش از 25 سال قدمت دارد. کرسی ایرانشناسی از قدیمیترین کرسی های این دانشکده به شمار می رود و در طول این 25 سال در حوزه آموزش زبان فارسی فعالیت داشته و دارد. هرچند با توجه به اینکه در بحث ایرانشناسی باید زبان، ادبیات، فرهنگ، هنر، تاریخ و جغرافیای ایران در دوره های معاصر و باستان از دیدگاه های متفاوت و معتبر علمی و پزوهشی تدریس شود، ولی فعالیت کرسیِ مورد بحث، تنها با آموزش زبان فارسی محدود می شود.
در این دانشکده از سال 1992 کرسی زبان و ادبیات ترکی که در حال حاضر کرسی ترکولوژی و هندولوژی (ترکشناسی و هندشناسی) نامیده می شود، نیز وجود دارد. از سال 1992 تا 2009 در این کرسی نیز زبان ترکی استانبولی، ادبیات و تاریخ ترکیه تدریس میشد، ولی از سال 2009 حوزه فعالیت وجهت کاربردی کرسی به ترکولوژی تغییر کرد. یعنی در این کرسی به جای زبان، ادبیات و تاریخ ترکیه کلاٌ زبان، ادبیات و تاریخ مردم ترک زبان تدریس می شود.
بر این مبنا با توجه به پیوند و وابستگی و ارتباط فرهنگی و تاریخی ایران و مردم آسیای میانه و وجود عناصر فرهنگی، مادی و معنوی دیرینه در منطقه معتقد هستیم که زبان و فرهنگ قوم ایرانی را در تقاطع فرهنگی با اقوام ترک در طول تاریخ را در این کرسی از دیدگاه دیگر با چشم اندازی نو باید بررسی و تدریس کرد. به همین جهت در این مرحله کمبود متخصصان و پژوهشگران ایرانی و ایرانشناسان بطور آشکار حس می شود. زیرا بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در این منطقه کشورهای آسیای میانه برای بازگرایی فرهنگی و تاریخی خود و تشکیل و ساخت دیدگاه مستقل و غیر وابسته به مسکو شروع به فعالیت کردند.
مقامات دولتی قزاقستان، به ویژه رئیس جمهور کشور با حمایت از برنامه میراث فرهنگی که در قزاقستان در حال فعالیت است، نشانده این موضوع می باشد. در چارچوب برنامه میراث فرهنگی منابع علمی مختلفی که مربوط به تاریخ و فرهنگ مردم قزاق می باشد، از نقاط مختلف جهان جمع آوری میشود. بسیاری از این منابع به زبان های ترکی جغتایی و عربی و فارسی تألیف شده و بناً برای بررسی و ترجمه به زبان قزاقی کنونی و ارائه به نسل جوان احتیاج به همکاری و کمک پژوهشگران ایرانی دارد. زیرا برای آموختن و خواندن زبان ترکی جغتایی باید با زبان فارسی هم آشنایی داشت و تا آنجایی ریشه پیوند و آشنایی اقوام ترک با اقوام ایرانی تا قبل از ورود اسلام در منطقه وجود دارد، آموزش زبان فارسی باستان هم دارای اهمیت ویژه می باشد.
دانشکده شرقشناسی دانشگاه الفارابی در این زمینه نه تنها زبان و ادبیات فارسی کنونی را می تواند تدریس کند، بلکه همزمان تلاش دارد تا روابط، پیوند و خویشاوندی اقوام ترک با اقوام ایرانی را نیز از نقطه نظر دیگرو مستقل از تاثیرمنابع روسی، مورد تحقیق قرار دهد. من به عنوان یک متخصص لازم می دانم تأکید بکنم که در این مقطع جا دارد که مراکز آموزشی و علمی وفرهنگی هر دو کشور ایران و قزاقستان، غیر از تبادل و اعزام استادان زبان فارسی برای دانش افزایی به ایران، بر ایجاد و اجرای طرح و برنامه های گوناگون در زمینه های مختلف همکاری های گسترده مشترک علمی و پژوهشی، باید بیش از پیش اقدام کنند.
