دکتر روحانی در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در آستراخان سخنرانی کرد

تهران. دوشنبه، 29 سپتامبر 2014 میلادی برابر با 7 مهر 1393 هجری خورشیدی. ایرتاگ- خبرگزاری تلگراف ایران. به گزارش خبرنگار خبرگزاری، رئیس جمهوری ایران امروز در سخنرانی خود در چهارمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزردر شهر آستراخان روسیه  گفت که دریای خزر باید مرکز توسعه و رفاه گردد، باید نماد صلح و امنیت و سمبل همکاری ملتهای ما باشد.
رؤسای جمهور 5 کشور ساحلی دریای خزر توافق کردند تا از این دریا به صورت مشترک استفاده کنند.
کارشناسان این توافق را بی سابقه ارزیابی کردند و ابراز نظر کردند که دستیابی به چنین توافق مهم را بسیاری از آنها بعیید می دانستند.
متن کامل سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی به این شرح است:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
جناب آقای پوتین، رییس جمهور محترم فدراسیون روسیه؛
رؤسای محترم جمهور؛
خانم ها و آقایان؛
مایلم خرسندی خود را از برگزاری شایسته چهارمین اجلاس سران كشورهای ساحلی دریای خزر ابراز دارم و این رخداد مهم را به همه شادباش بگویم. همچنین از همتای ارجمند، جناب آقای پوتین، برای میزبانی و ساماندهی عالی این گردهمایی در شهر زیبای آستاراخان، صمیمانه سپاسگزارم.
دیدار مجدد با شما عالی جنابان، به عنوان رهبران و رؤسای جمهور كشورهای ساحلی دریای خزر، نه تنها فرصت مغتنمی را برای هم فكری بیشتر فراهم می سازد، بلکه به عنوان ابتکاری سازنده می تواند این دریا را به نمادِ همبستگی، دوستی و حسن هم جواری تبدیل نماید.
عالی جنابان؛
امروز و در این گردهمایی، مسئولیت بسیار بزرگی را بر دوش خود احساس می‌كنیم؛ زیرا درخصوص دریای خزر، یعنی این سرمایه مشترك، كانون پیوند و دوستی و منشأ معیشت میلیون‌ها انسان، نه تنها خود را در برابر نسل كنونی، بلكه در برابر آیندگان نیز مسئول می‌دانیم. واین می طلبد که با برنامه-ریزی هوشمندانه، همان گونه كه پیشینیان، این موهبت خدادادی را برای ما به ارث گذاشتند؛ ما نیز بتوانیم خزر را توسعه یافته و ایمن، به فرزندان خود اهدا كنیم.
وظیفه مشترك ما در اینجا، درکنار رایزنی برای نزدیكی مواضع در رژیم حقوقی و تحدید حدود و دستیابی به همكاری‌های بازرگانی و اقتصادی، ایجاب می کند تا دریای خزر، به عنوان كانونی که ما را با وجود زبان‌ها، ملیت‌ها و دیدگاه‌های مختلف، پیرامون خود جمع كرده است، مورد توجه ویژه قرار گیرد.
دراین راستا، مایلم بر دو نکته مهم تاکید نمایم: اول اینکه تبدیل دریای خزر به نمادی از توسعه و همکاری و مرکزی برای دوستی و پیشرفت، از بزرگترین اقداماتی خواهد بود که این نعمت الهی را برای نسلهای بعدی ما حفظ کرده و زمینه را برای ایجاد رفاه و توسعه در سواحل این دریا به عنوان یکی از پیشرفته ترین و باشکوه ترین سواحل دنیا، با جاذبه های فراوان و منحصربه فرد گردشگری و توریسم، کشتیرانی تجاری و تفریحی، ماهیگیری و شیلات و بخصوص سرمایه گذاریهای مشترک آماده می سازد.
برای این منظور، ضرورت می یابد کشورهای ساحلی به همکاری جمعی و سرمایه گذاری مشترک روی آورند؛ و بجای اقدامات انفرادی، فعالیتهای جمعی را مبنای اقدامات خود قرار داده و بپذیرند که تعاملات جمعی، بهره وری بیشتری را در اختیار همگان قرار خواهد داد. تحقق این مهم، مستلزم آن است که در حوزه های گوناگون، نفع مشترک را تعریف کنیم، نهاد مشترک را سازماندهی کنیم، و با سرمایه گذاری مشترک، پیشرفت کار را سامان دهیم.
علاوه بر این و به عنوان دومین موضوع، مسئله امنیت و همکاریهای جمعی در برقراری آرامش و ثبات در منطقه دریای خزر، باید همواره مد نظر بوده و ما در برقراری این امر با هم همکاری کنیم. لذا مناسب است علاوه بر همکاری کشورهای ساحلی این دریا در برقراری امنیت جمعی، اجازه ندهیم دریا و سواحل آن که اهمیت ویژه ای برای کشورهای ساحلی دارد، محل ترکتازی افراط گری و تروریسم، مواد مخدر و جنایات سازمان یافته شود. ما نباید اجازه دهیم امنیت این دریا و سواحل آن به متغیرهایی غیر از منافع جمعی و مشترک کشورهای ساحلی آن وابسته گردد، و رفاه و سلامت و آرامش خاطر مردم آن تحت تاثیر این متغیرها قرار گیرد. بنابراین پیشنهاد می کنم در این خصوص دست به دست هم داده و این دریا را"دریای صلح و توسعه" بخوانیم؛ و بکوشیم تا در زمان مشخص و از طریق رایزنی های فشرده، مقدمات اولیه آن را فراهم نماییم. آنگاه می توانیم با اتکا بر اشتراکات فرهنگی کهن مان، و با تمسک به پیشینه تاریخی ِدوستی ِملت‌هایمان، گامهای بلندی برای رفاه و توسعه و ثبات مردم ِسواحل زیبای خزر فراهم آوریم.
حضار محترم؛
من اعلام می کنم که دریای خزر باید"مرکز توسعه و رفاه" گردد؛ دریای خزر باید"نماد صلح و امنیت" و دریای خزر باید سمبل"همکاری ملتهای" ما باشد. برای این منظور شایسته است به این موضوع بیندیشیم كه چگونه بخش بزرگی از این پهنه آبی بی نظیر را به عنوان «پهنه آبی مشترك» برای استفاده همگان و تضمین دریانوردی آزاد، مشترك نگاه داریم؛ و این مجموعه را با همکاریهای جمعی و مشترک به سوی "توسعه و رفاه"، و "صلح وامنیت" سوق دهیم.
امروز، شاهد انعقاد سه موافقت‌نامه: «حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع آبزیان»، «آب و هواشناسی»، و «همکاری در زمینه پیشگیری و واکنش به وضعیت اضطرار» در دریای خزر خواهیم بود. این دستاوردها – كه در پرتو تلاش نمایندگان كشورهای ساحلی حاصل شده – بی‌تردید، برخاسته از رهنمودهای رؤسای جمهور بوده و می تواند به اهداف مذکور کمک نماید.
با این حال؛ آگاه هستیم كه تدوین مبانی حقوق و تكالیف كشورهای ساحلی در دریای خزر در چارچوب تدوین كنوانسیون رژیم حقوقی، اقدامی كلیدی است كه مبنای مناسبی را برای همكاری در خزر فراهم خواهد ساخت؛ اگرچه می دانیم که امضای «اعلامیه روسای جمهور» ما را به تدوین كنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نزدیك تر خواهد ساخت، و تا آن زمان نیز، معاهدات موجود، مبنای همكاری ما خواهند بود.
البته اقدامات خوبی مانند: تدوین و اجرایی شدن كنوانسیون تهران و همچنین پروتكل‌های الحاقی به آن توسط كشورهای ساحلی دریای خزر صورت گرفته است؛ ولی ما نیازمند توجهی بیش از این، به حفاظت از محیط زیست آسیب‌پذیر و شكننده و منابع آبزیان منحصر به فرد دریای خزر هستیم. در این زمینه لازم است در كلیه طرح‌های ملی و منطقه‌ای، اصل خدشه‌ناپذیر لزوم رعایت استانداردهای زیست محیطی را مد نظر قرار دهیم.
عالی جنابان،
رؤسای محترم جمهور،
رژیم حقوقی جامع و پایدار را آنگونه تدوین كنیم، كه نسل های آینده، فارغ از هرگونه دل‌مشغولی، بر طراحان و امضاءكنندگان، درود فرستند. اعتقاد دارم كه تدوین این كنوانسیون، باید با دو عامل «دقت» و «سرعت» پیش رود، و نتایج حاصله از آن، بویژه در «تحدید حدود مناطق دریایی در سطح» و همچنین «تعیین محدوده‌های بستر و زیربستر» ، پاسخگوی انتظارات افكار عمومی بوده و نیازهای مردم كشورهای ساحلی و مصالح جمعی آنان را برآورده سازد.
من به عنوان رییس جمهوری كشوری كه نیمی از ساحل نشینان این دریاچه در آن ساكن است، و هزاران سال با دریای خزر و مسایل آن پیوند خورده‌اند، اعلام می‌دارم كه تنها راه نیل به صلح و ثبات و توسعه پایدار در منطقه، توجه به مصالح بلندمدت و منافع همه كشورهای ساحلی دریای خزر و رعایت اصل «اتفاق آراء» در كلیه تصمیمات متخذه پیرامون است.
ما اعتقاد داریم كه نظام حقوقی جامع و پایدار، باید براساس اصول و موازین «حقوق بین‌الملل»، «منصفانه بودن نتایج تحدید حدود» و انحصارِ: «حاكمیت»، «حقوق حاكمه» و «صلاحیت» صرفاً به پنج كشور ساحلی» ترسیم شود.
بهره برداری از منابع دریای خزر نیز برای توسعه پایدار و رفاه عمومی، خواست طبیعی ملت‌هاست.
همچنین تأكید می‌كنم كه تضمین صلح، ثبات و امنیت در خزر در گروی اصول بنیادینی مانند:
«پرهیز از ورود به رقابت‌های تسلیحاتی»، «خودداری از كاربرد نیروهای مسلح»، «انحصار دریانوردی فقط برای شناورهای تحت پرچم پنج كشور ساحلی»، «ممنوعیت حضور نیروهای نظامی بیگانه»، «لزوم اتفاق آراء در تصمیمات»، «پرهیز از اقدامات یكجانبه»، «آزادی دریانوردی»، «برابری رفتار» و در نهایت «اتخاذ سیاست‌های هماهنگ» خواهد بود.
عالی جنابان؛
در پایان، بار دیگر از سازماندهی شایسته اجلاس و مهمان‌نوازی گرم رییس جمهور، دولت و مردم فدراسیون روسیه، تشكر می‌كنم و امیدوارم توافقات حاصله در این اجلاس، راهگشای مذاكرات آتی گروههای كاری ویژه تدوین كنوانسیون رژیم حقوقی بوده، و افق‌های درخشانی را برای مردم منطقه ترسیم سازد.
از توجه شما صمیمانه سپاسگزارم.